Suy thận là một bệnh lý nguy hiểm và có thể gây tử vong ở người. Tuy nhiên, rất khó phát hiện ra căn bệnh này ở giai động đầu, đặc biệt là khi tình trạng mới khởi phát. Hãy cùng Nikenko tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh suy thận trong bài viết dưới đây.

Bệnh suy thận là gì?

Suy thận là tình trạng thận bị suy giảm chức năng hoàn toàn và không còn khả năng thực hiện lọc các chất thải từ máu. Đây cũng chính là giai đoạn cuối của bệnh thận mạn tính. Nếu không được chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận, bệnh nhân sẽ rất khó duy trì được sự sống.

Ảnh minh họa: Bệnh Suy Thận

Thận là cơ quan có vị trí ở phần dưới lưng dưới mỗi người, nằm ở 2 bên cột sống có nhiệm vụ ổn định thể dịch, bài tiết các chất dư thừa từ quá trình chuyển hóa của cơ thể và 1 số chức năng khác như bảo tồn, loại thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể thông qua tiểu tiện.

Suy giảm chức năng ở thận khi mới bắt đầu hình thành thường không có triệu chứng rõ ràng và phát triển theo thời gian. Bởi thận gồm 2 quả có khả năng hỗ trợ cho nhau 1 cách hiệu quả. Vì thế, rất nhiều trường hợp người bị bệnh suy thận nhưng không được phát hiện sớm và chữa trị theo đúng phác đồ dẫn đến việc điều trị ở giai đoạn quá muộn, xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Các loại bệnh suy thận

Hiện nay, bệnh suy thận được chia thành 5 loại khác nhau, gồm:

Suy thận cấp tính trước thận

Đây là trường hợp suy thận cấp tính xảy ra khi lượng máu đến thận không đủ, gây ảnh hưởng đến chức năng đào thải chất độc của thận. Nguyên nhân là do chấn thương, phẫu thuật hay các bệnh lý khác. Bệnh suy thận cấp trước thận thường có triệu chứng sau: Chán ăn, buồn nôn, nôn, hôn mê, co giật,… Bệnh lý này có thể được chữa khỏi nếu bác sĩ tìm được nguyên nhân gây giảm lưu lượng máu.

Suy thận cấp tính tại thận

Nguyên nhân gây suy thận cấp tính tại thận có thể là do chấn thương trực tiếp đến thận (các tác động vật lý hoặc tai nạn). Ngoài ra, nguyên nhân còn bao gồm sự quá tải của độc tố và thiếu máu cục bộ, thiếu oxy đến thận. Trong đó, nguyên nhân gây ra thiếu máu cục bộ là: Chảy máu nghiêm trọng, viêm cầu thận, tắc nghẽn mạch máu thận,…

Suy thận mạn tính trước thận

Ảnh minh họa: Bệnh Suy thận mẫn tính trước thận

Khi không đủ lượng máu xuống thận trong 1 thời gian dài, thận sẽ bắt đầu co lại. Sau đó thận bị mất khả năng hoạt động, gọi là suy thận mạn tính trước thận.

Suy thận mạn tính tại thận

Tình trạng suy thận mạn xảy ra khi thận bị tổn thương trong thời gian dài do các loại bệnh xảy ra ở thận như: Viêm cầu thận, viêm ống thận, viêm kẽ thận,… Bệnh suy thận mạn tính tại thận phát triển từ các chấn thương trực tiếp đến thận như chảy máu nghiêm trọng hay thiếu oxy.

Suy thận mạn tính sau thận

Khi đường tiết niệu bị tắc nghẽn trong thời gian dài, bao gồm tắc đường tiết niệu thấp và tắt đường tiết niệu cao, sẽ cản trở quá trình nước tiểu thoát ra ngoài. Điều này tạo ra áp lực lớn cho thận, cuối cùng là làm tổn thương thận.

Các giai đoạn của bệnh suy thận

Ảnh minh họa: Các giai đoạn của bệnh suy thận

Hiện nay, bệnh suy thận được chia thành 5 giai đoạn, từ rất nhẹ (giai đoạn 1) đến tình trạng thận bị mất chức năng hoàn toàn (giai đoạn 5). Triệu chứng và biến chứng của bệnh suy thận sẽ tăng lên trong các giai đoạn tiến triển. Cụ thể như sau:

Giai đoạn 1

Giai đoạn này tình trạng thường rất nhẹ. Người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng và không có các biến chứng rõ ràng. Ở giai đoạn này, việc duy trì cho mình 1 lối sống lành mạnh có thể giúp kiểm soát và làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh.

Giai đoạn 2

Thận suy yếu ở giai đoạn 2 vẫn xem là 1 dạng nhẹ, tuy nhiên các vấn đề có thể được phát hiện qua mức lọc cầu thận giảm nhẹ, xuất hiện tình trạng protein trong nước tiểu hoặc tổn thương thực thể ở thận được cảm nhận rõ ràng hơn.

Phương pháp ở duy trì lối sống tích cực vẫn được áp dụng ở giai đoạn này, tuy nhiên người bệnh nên trao đổi với bác sĩ có chuyên môn về các yếu tố nguy cơ khác có thể khiến cho tình trạng bệnh tiến triển nhanh hơn.

Giai đoạn 3

Bệnh thận ở giai đoạn này được xem là trung bình, đôi khi có thể chia thành 3A và 3B. Thận của người bệnh tại giai đoạn này không hoạt động tốt như bình thường. Các triệu chứng của bệnh trở nên rõ ràng hơn như bị sưng bàn chân, bàn tay, đau lưng và đi tiểu thường xuyên.

Giai đoạn 4

Bệnh thận ở giai đoạn 4 được xem là mức độ trung bình – nặng. Thận hoạt động không tốt tuy nhiên chức năng thận của bệnh nhân vẫn chưa suy giảm hoàn toàn. Các triệu chứng có thể gồm những biến chứng như: Thiếu máu, huyết áp cao và bệnh xương khớp.

Giai đoạn 5

Thận của người bệnh ở giai đoạn 5 đã bị suy hoàn toàn. Các triệu chứng suy giảm chức năng thận trở nên cực kỳ rõ rệt, bao gồm nôn và buồn nôn, ngứa da, khó thở,…

Dấu hiệu nhận biết bệnh suy thận

Ảnh minh họa: Dấu hiệu nhận biết bệnh suy thận

Thông thường người mắc bệnh nhân suy thận sẽ có 1 số triệu chứng của bệnh, nhưng đôi khi sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào. Một số biểu hiện của người bị bệnh thận có thể xảy ra bao gồm: 

•  Giảm lượng nước tiểu.
•  Khó thở không rõ nguyên nhân.
•  Đau hoặc thường xuyên cảm thấy nặng ngực.
•  Phù mắt cá chân, bàn chân, bàn tay
•  Buồn ngủ quá mức, mệt mỏi, uể oải cơ thể
•  Kém ăn, buồn nôn, nôn
•  Sụt cân
•  Co rút cơ (đặc biệt là ở bàn chân)
•  Co giật
•  Ngứa ngáy
•  Hôn mê
•  Thiếu máu 

 Các dấu hiệu sớm của bệnh suy thận

 Các dấu hiệu của bệnh suy thận ở giai đoạn đầu thường rất khó xác định được. Tuy nhiên, bạn nên thận trọng nếu xuất hiện 1 trong các dấu hiệu ban đầu như: Tiểu ít, sưng phù chân tay, khó thở,… Khi bắt đầu quá trình điều trị bệnh, các triệu chứng này sẽ giảm dần và người bệnh sẽ cảm thấy cơ thể khỏe hơn rất nhiều.

Nguyên nhân của bệnh suy thân

Ảnh minh họa: Nguyên nhân của bệnh suy thận

 Bệnh suy thận có thể là hệ quả của 1 số vấn đề về sức khỏe và việc tìm được nguyên nhân gây bệnh rất hữu ích cho việc nhận diện loại suy thận. Nguyên nhân gây bệnh suy thận có thể đến từ 1 số yếu tố dưới đây:

Giảm lưu lượng máu đến thận

 Lưu lượng máu đến thận bị giảm 1 cách đột ngột có thể sẽ dẫn đến suy thận. Nguyên nhân của tình trạng này thường do: Bệnh tim, sẹo gan, suy gan, phản ứng dị ứng, bị bỏng nặng, nhiễm trùng nặng (như nhiễm trùng huyết),… Việc sử dụng thuốc cao huyết áp hoặc thuốc chống viêm cũng có thể làm hạn chế lưu lượng máu đến thận.

Vấn đề đào thải nước tiểu

 Khi không đào thải được nước tiểu, các chất độc trong cơ thể sẽ tích tụ và gây quá tải cho thận. Nguyên nhân gây ra tình trạng này bao gồm: 1 số bệnh ung thư ở bàng quang, đại tràng, tuyến tiền liệt (ở nam giới) hay cổ tử cung (nữ giới),…

 Các nguyện nhân khác có thể gây cản trở quá trình đào thải nước tiểu và lâu dần dẫn đến bệnh suy thận như: Sỏi thận, cục máu đông trong đường tiết niệu, phì đại tuyến tiền liệt, dây thần kinh kiểm soát bàng quang bị tổn thương,…

Các nguyên nhân khác

Ảnh minh họa: Thận bị lão hóa do tuổi tác

 Các nguyên nhân khác có thể dẫn đến suy thận bao gồm:

•  Xuất hiện cục máu đông ở bên trong hoặc xung quanh thận
•  Nhiễm độc kim loại nặng
•  Nhiễm trùng
•  Viêm mạch máu
•  Viêm cầu thận
•  Bệnh lupus
•  Hội chứng tan máu tăng urê máu
•  Xơ cứng bì
• Đau tủy xương
•  Xuất huyết khiến giảm lượng tiểu cầu huyết khối
•  Thuốc nhuộm được dùng trong chẩn đoán hình ảnh
•  Một vài loại thuốc kháng sinh
•  Một số loại thuốc điều trị ung thư và các bệnh tự miễn
•  Bệnh tiểu đường không kiểm soát
•  Thận bị lão hóa do vấn đề tuổi tác (đây là 1 trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng suy thận ở người cao tuổi)

Các phương pháp điều trị suy thận

 Phương pháp điều trị bệnh suy thận sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, cụ thể như sau:

Điều trị nội khoa

 Điều trị nội khoa có thể giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng của bệnh thận 1 cách hiệu quả. Người bệnh không cần phải thực hiện chạy thận hoặc ghép thận. Chăm sóc hỗ trợ và điều trị nhằm kiểm soát các triệu chứng bệnh thận chứ không phải là phương pháp để điều trị bệnh suy thận và cũng không đảm bảo khả năng kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Các phương pháp điều trị này chỉ giúp bệnh nhân có 1 cuộc sống thoải mái hơn cho đến khi không thể tiếp tục duy trì được nữa.

Lọc máu nhân tạo (hay còn gọi là chạy thận nhân tạo)

 Lọc máu nhân tạo là quá trình sử dụng máy móc ở bên ngoài cơ thể để thực hiện công việc làm sạch các chất thải có trong máu thay cho chức năng của thận. Phần máu sau khi được lọc hết độc tố sẽ được trả trở về cơ thể của bệnh nhân. Tùy thuộc vào loại lọc máu, bệnh nhân có thể được kết nối với thiết bị chuyên dụng hoặc 1 túi catheter di động.

Ảnh minh họa: Phương pháp chạy thận

Chạy thận nhân tạo được chỉ định dùng cho các trường hợp người bệnh có biến chứng rối loạn chức năng não, tăng kali tuy nhiên không thể đáp ứng bằng điều trị nội khoa, hệ số thanh thải Creatinin hạ xuống dưới mức 10ml/phút/1,73m2 cơ thể. Việc lọc máu nhân tạo có thể thực hiện đều đặn 3 lần mỗi tuần tại các cơ sở y tế.

Thẩm phân phúc mạc

Thẩm phân phúc mạc hay còn được gọi là lọc màng bụng (Peritoneal dialysis – PD). Đây là phương pháp làm sạch các chất thải trong máu bằng cách dùng niêm mạc vùng ổ bụng (phúc mạc) của chính bệnh nhân. Việc lọc màng bụng được thực hiện thông qua 1 dung dịch đặc biệt được gọi là dịch lọc. Lọc màng bụng có thể được thực hiện tại phòng khám, bệnh viện hay thậm chí là tại nhà hoặc nơi làm việc, nếu bệnh nhân có thể chuẩn bị 1 phòng kín sạch sẽ.

Hiện nay có 3 phương pháp lọc màng bụng, bao gồm:

• Lọc màng bụng cấp.
• Lọc màng bụng liên tục ngoại trú (CAPD).
• Lọc màng bụng chu kỳ tự động (ADP), gồm: Lọc màng bụng liên tục chu kỳ, lọc màng bụng thủy triều và lọc màng bụng cách quãng ban đêm.

Trong quá trình lọc màng bụng, dịch lọc sẽ chảy qua 1 ống thông (catheter) vào phần bụng của người bệnh. Lớp niêm mạc bụng hoạt động giống như 1 bộ lọc và loại bỏ các chất thải có trong máu người bệnh. Sau 1 khoảng thời gian, dịch lọc kèm các chất thải trong máu được xả khỏi ổ bụng và thải bỏ.

Các phương pháp lọc màng bụng có thể được tiến hành tại tại nhà, nơi làm việc hoặc ngay cả khi đi du lịch. Tuy nhiên, phương pháp thẩm phân phúc mạc không phải là lựa chọn tối ưu cho tất cả người mắc bệnh suy thận. Bởi phương pháp này cần được thực hiện bởi người có kinh nghiệm, có khả năng chăm sóc bệnh nhân tại nhà và 1 số trang thiết bị nhất định.

Cấy ghép thận

Một phương pháp điều trị khác dành cho bệnh nhân suy thận là cấy ghép thận. Một quả thận khỏe mạnh sẽ được dùng để thay thế cho quả thận đã mất đi khả năng hoạt động bình thường, không còn lọc máu được nữa.

Ảnh minh họa: Phương pháp cấy ghép thận

Nguồn thận sử dụng để ghép có thể từ người cho thận còn sống hoặc người đã chết não. Đây được xem là phương pháp điều trị tốt nhất cho những người bị suy thận vì có thể gia tăng cơ hội sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn.

Phẫu thuật ghép thận được xem là phương pháp an toàn và có tỷ lệ thành công cao. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các bệnh nhân nhận được thận từ 1 người hiến tặng còn sống sẽ có thể sống lâu hơn những bệnh nhân nhận thận từ 1 người cho đã chết não (một người vừa qua đời). 

Tuy nhiên, khi lựa chọn phương án ghép thận, bệnh nhân cũng có thể phải đối mặt với 1 số nguy cơ như: Huyết khối, chảy máu, rò rỉ, tắc nghẽn niệu quản, nhiễm trùng, ung thư liên quan đến quả thận vừa được ghép. Ngoài ra, người được ghép thận phải sử dụng thuốc ức chế miễn dịch suốt đời sau khi thực hiện phẫu thuật để ngăn chặn việc cơ thể đào thải quả thận mới. Các loại thuốc này có tác dụng phụ riêng và 1 số trường hợp tác dụng phụ đó rất nghiêm trọng.

Phẫu thuật cấy ghép thận có thể không phải là phương pháp phù hợp với tất cả mọi người. Do đó, người mắc bệnh thận nên trao đổi với bác sĩ điều trị để được hướng dẫn và tư vấn chi tiết hơn.

Trên đây là bài viết của Nikenko đã cung cấp các thông tin hữu ích về bệnh suy thận. Hy vọng các bạn có thể hiểu rõ hơn về căn bệnh này và duy trình cho bản thân 1 lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.