Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong ở người cao thứ hai trên thế giới. Trung bình cứ 3 phút trôi qua sẽ có 1 ca từ vong do đột quỵ. Vậy đột quỵ là gì? Những dấu hiệu nhận biết đột quỵ là gì? Hãy cùng Nikenko tìm hiểu về căn bệnh này trong bài viết dưới đây.

Đột quỵ là gì?

Đột quỵ còn thường được gọi là tai biến mạch máu não. Là tình trạng não bộ bị tổn thương nặng nề do quá trình cấp máu não bị ngắt quãng hoặc giảm đáng kể khiến cho não bộ bị thiếu oxy và không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Nếu trong vòng vài phút não bộ không được cung cấp đủ máu thì các tế bào não sẽ bắt đầu chết.

Ảnh minh họa: Đột quỵ là tình trạng não bộ bị tổn thương do quá trình cấp máu não bị ngắt quãng

Vì thế, người bị đột quỵ cần phải được cấp cứu ngay lập tức, thời gian kéo dài càng dài, số lượng tế bào não chết càng nhiều gây ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận động và tư duy của cơ thể, thậm chí là dẫn đến tử vong. Hầu hết những người được cứu sống sau cơn đột quỵ đều có sức khỏe bị suy yếu hoặc mắc các di chứng như: Tê liệt hoặc cử động yếu một phần cơ thể, thị giác suy giảm, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc,...

Xem thêm: Viên uống hỗ trợ phòng ngừa đột quỵ Mamori Nattokinase Nhật Bản 2400FU

Nguyên nhân gây đột quỵ

Có rất nhiều nguyên nhân bị đột quỵ, bao gồm các yếu tố không thể thay đổi và các yếu tố về bệnh lý.

Các yếu tố không thể thay đổi

• Tuổi tác: Bất cứ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh đột quỵ. Tuy nhiên, người già có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn người trẻ tuổi, kể từ sau tuổi 55, cứ mỗi 10 năm, nguy cơ bị đột quỵ của người già lại tăng lên gấp đôi.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc đột quỵ cao hơn so với nữ giới.
• Tiền sử gia đình: Người có người thân trong gia đình đã từng bị đột quỵ sẽ có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn so với người bình thường.
• Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ bị đột quỵ cao gần gấp đôi người da trắng.

Các yếu tố bệnh lý

Ảnh minh họa: Đột quỵ do yếu tố bệnh lý

• Tiền sử đột quỵ: Những người có tiền sử mắc đột quỵ có nguy cơ cao bị đột quỵ lần tiếp theo, đặc biệt là trong vòng vài tháng đầu. Nguy cơ này kéo dài trong vòng khoảng 5 năm và giảm dần theo thời gian.
• Đái tháo đường: Các vấn đề liên quan đến bệnh đái tháo đường có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Bệnh tim mạch: Những người mắc các bệnh lý về tim mạch có khả năng bị đột quỵ cao hơn so với người bình thường
• Cao huyết áp: Cao huyết áp làm gia tăng sức ép lên thành động mạch, lâu dần sẽ khiến thành động mạch bị tổn thương nặng nề dẫn đến xuất huyết não. Ngoài ra, cao huyết áp còn tạo điều kiện thuận lợi cho các cục máu đông hình thành, cản trở quá trình lưu thông của máu lên não. Khám huyết áp định kỳ là 1 trong những biện pháp để tìm ra nguyên nhân đột quỵ.
• Mỡ máu: Lượng cholesterol cao có thể tích tụ lên trên thành động mạch, tạo thành vật cản làm tắc nghẽn mạch máu não.
• Thừa cân, béo phì: Những người bị thừa cân béo phì có thể mắc nhiều bệnh như cao huyết áp, mỡ máu, tim mạch làm tăng nguy cơ bị đột quỵ.
• Hút thuốc: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người hút thuốc có nguy cơ mắc đột quỵ cao gấp 2 lần người bình thường. Khói thuốc khiến cho thành mạch máu bị tổn thương, làm tăng quá trình xơ cứng động mạch. Thuốc lá cũng rất có hại cho phổi, khiến tim phải làm việc nhiều hơn, gây tăng huyết áp.
• Lối sống không lành mạnh: Ăn uống không điều độ, không đầy đủ các loại dưỡng chất, lười vận động cũng là 1 trong những nguyên nhân dẫn đến đột quỵ.

Ngoài ra, đột quỵ cũng là có liên quan đến việc sử dụng các chất kích thích, uống quá nhiều rượu,...

Xem thêm: Mối quan hệ giữa Coenzyme Q10 và tim mạch

Dấu hiệu đột quỵ

Ảnh minh họa: Dấu hiệu nhận biết đột quỵ

Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện đột ngột và biến mất rất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần, gồm:

• Cơ thể bị mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy cơ thể không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc 1 nửa mặt, nụ cười bị méo mó.
• Cử động khó hoặc không cử động được chân tay, tê liệt 1 bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính rõ ràng nhất là không thể nâng 2 cánh tay qua đầu cùng lúc.
• Khó phát âm, bị dính chữ, nói không rõ chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể thử bằng cách nói các câu đơn giản và yêu cầu người bệnh nhắc lại, nếu họ không thể nhắc lại được thì người bệnh đó đang có dấu hiệu bị đột quỵ.
• Hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được tay chân.
• Thị lực giảm, mắt mờ, nhìn không rõ.
• Cơn đau đầu đến rất nhanh và dữ dội, có thể gây buồn nôn hoặc nôn

Người bị đột quỵ có thể có một số dấu hiệu ở trên. Tùy vào thể trạng sức khỏe của mỗi người mà dấu hiệu đột quỵ cũng sẽ khác nhau. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp cơn thiếu máu não thoáng qua với những triệu chứng giống như đột quỵ tuy nhiên chỉ xảy ra trong vòng vài phút. Cơn thiếu máu não thoáng qua cũng là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sắp xuất hiện, có thể là trong vòng vài ngày hoặc 1 tháng tới.

Những dấu hiệu đột quỵ có thể đến và qua rất nhanh, vì thế bạn cần lắng nghe cơ thể, khi nhận thấy các dấu hiệu này xuất hiện thì bạn cần chủ động đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được khám và kiểm tra. 

Phân loại đột quỵ

Có 2 loại đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu và đột quỵ do xuất huyết.

Ảnh minh họa: Phân loại dấu hiệu đột quỵ.

Đột quỵ do thiếu máu não cục bộ

Gồm có hai loại đột quỵ thiếu máu cục bộ chính là:

Đột quỵ huyết khối: Chúng được gây ra do huyết khối hình thành bên trong động mạch cung cấp máu cho não của bạn.

Đột quỵ tắc mạch: Chúng xảy ra khi 1 cục máu đông hình thành ở 1 nơi khác trong cơ thể và đi qua, làm tắc mạch máu đến não.

Nguyên nhân

• 80% - 90% các cơn đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ xảy ra khi máu chảy qua động mạch cung cấp máu giàu oxy đến não bị dừng hay tắc nghẽn. Các cục máu đông thường làm tắc nghẽn dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
• 1 số cục máu đông hình thành trong mạch máu và ở lại, ngăn chặn sự lưu lượng máu trong não. Các chuyên gia tim mạch gọi đây là huyết khối não. Nguyên nhân phổ biến là do lượng cholesterol trong máu cao và các động mạch bị thu hẹp. Điều này gây ra xơ vữa động mạch và làm chậm dòng chảy của máu, máu có thể đóng cục và hình thành cục máu đông khiến cho động mạch bị chặn.
• Đột quỵ cũng có thể xảy ra nếu 1 cục máu đông hình thành ở 1 phần khác của cơ thể, thường là ở ngực trên hoặc tim, cổ và di chuyển trong dòng máu của cơ thể cho đến khi chặn dòng máu chảy đến não. Đây là tình trạng “tắc mạch máu não”.

Ngoài ra, 1 số nguyên nhân khác làm tăng khả năng bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ như:

• Đau tim
• Rung tâm nhĩ
• Chấn thương mạch máu ở cổ
• Vấn đề với van tim
• Vấn đề đông máu

Đột quỵ do xuất huyết não

Các loại thiếu xuất huyết não, có 2 loại đột quỵ do xuất huyết não gồm:

Xuất huyết não nội sọ: Đây là loại đột quỵ xuất huyết phổ biến nhất, xảy ra khi 1 động mạch trong não vỡ ra và làm ngập các mô xung quanh bằng máu.

Xuất huyết não dưới nhện: Đây là loại đột quỵ xuất huyết ít phổ biến hơn. Là tình trạng chảy máu ở khu vực giữa não và các mô mỏng bao phủ xung quanh não. Xuất huyết não xảy ra khi 1 động mạch trong não bị rò rỉ máu hoặc vỡ mạch máu não. Máu bị rò rỉ tạo nhiều áp lực lên các tế bào não và gây tổn thương cho não.

Nguyên nhân

Các nguyên nhân phổ biến nhất gây ra đột quỵ xuất huyết não gồm:

•  Huyết áp cao
•  Thương tật
•  Rối loạn chảy máu.
•  Sử dụng cocaine.
•  Mạch máu bất thường.
•  Chứng phình động mạch (1 khu vực yếu trong mạch máu bị vỡ).

Xem thêm: Bệnh tim mạch và lợi ích của COQ10 đối với sức khỏe tim mạch

Cách phòng tránh đột quỵ

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Nguyên nhân mắc bệnh đột quỵ chủ yếu đến từ các bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, mỡ máu,... Chế độ dinh dưỡng chính là yếu tố quan trọng hình thành các bệnh lý này. Ăn uống với chế độ dinh dưỡng hợp lý là phương pháp phòng tránh đột quỵ hiệu quả nhất.

Ảnh minh họa: Chế độ dinh dưỡng hợp lý.

• Ăn nhiều loại rau củ quả, các loại đậu và ngũ cốc
• Ăn nhiều thịt trắng, trứng và hải sản để bổ sung protein cho cơ thể. 
• Hạn chế ăn các loại thịt đỏ
• Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm giàu chất béo, đồ chiên xào và thức ăn nhanh.
• Hạn chế dùng các loại đồ ngọt, thực phẩm chứa nhiều đường.
• Uống nhiều nước lọc, nước trái cây và sữa đậu nành.

Tập thể dục hàng ngày

Tập thể dục hàng ngày giúp tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể và nâng cao sức khỏe giúp tim khỏe mạnh. Tập thể dục 30 phút mỗi ngày và ít nhất bốn lần mỗi tuần sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, dẫn đến đột quỵ.

Ảnh minh họa: Tập thể dục hàng ngày.

Giữ ấm cơ thể

Nhiễm lạnh có thể khiến huyết áp tăng, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ. Cần giữ ấm cơ thể, đặc biệt là đối với người lớn tuổi trong thời điểm giao mùa.

Ảnh minh họa: Giữ ấm cho cơ thể.

Không hút thuốc lá

Hút thuốc lá là 1 trong những nguyên nhân làm tăng khả năng bị đột quỵ. Ngoài ra, thuốc lá còn gây hại cho sức khỏe của chính bản thân và những người xung quanh. Nếu bỏ hút thuốc lá trong vòng từ 3 - 5 năm, nguy cơ mắc đột quỵ sẽ ngang bằng với người không hút thuốc.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố gây đột quỵ và chủ động can thiệp sẽ giúp phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.

Những người mắc các bệnh lý như: Đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu càng cần phải đi khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát được tình trạng bệnh của mình, không để các chỉ số vượt quá mức nguy hiểm gây ra đột quỵ.

Trên đây là bài viết của Nikenko đã cung cấp các thông tin về bệnh đột quỵ là gì. Hy vọng các bạn có thể nắm được những thông tin cần thiết đề phòng ngừa đột quỵ cho chính bản thân cũng như người thân trong gia đình.